ŚREDNIE RUCHOME

 Średnie a w zasadzie średnie ruchome to narzędzie w analizie technicznej, które pozwala na wygładzenie zmian cenowych poprzez separację odchyłów cenowych od typowych zmian cenowych. Średnia pozwala na określenie danej tendencji na rynku jednak jednak przedstawiona tendencja nie jest przewartościowana jak to ma miejsce niejednokrotnie przy analizie wykresów. Za pomocą średnich ruchomych możemy tworzyć zarówno proste jak i bardziej skomplikowane systemy transakcyjne na giełdzie. Stopień skomplikowania systemu uzależniony jest od ilości średnich jakie weźmiemy pod uwagę jak i długości średniej. W dużej mierze pozostałe oscylatory bazują na wszelkiego rodzaju średnich ruchomych można tu wspomnieć choćby o takich Oscylatorach jak RSI, MACD.

TWORZENIE ŚREDNICH

I.ZWYKŁA ŚREDNIA RUCHOMA

 Najbardziej znaną i najprostszą formą średniej jest zwykła średnia ruchoma z angielskiego (SMA) skrót od Simple Moving Average.  Aby wykreślić SMA musimy przyjąć jakiś punkt pomiarowy dla danego okresu czasowego. Najczęściej przyjmowane punkty pomiarowe określania SMA w analizie technicznej  to średnia cena, cena otwarcia, cena zamknięcia, cena najwyższa, cena najwyższa.  Jeśli chodzi o okres czasowy to często są to średnie 9, 20, 40 dniowe. Na potrzeby poradnika przyjmijmy jako punkt pomiarowy średnią cenę z danego dnia oraz okres pomiaru 9 dni. Aby obliczyć 9 dniową średnią należy dodać wszystkie ceny średnie z ostatnich 9 dni a następnie podzielić uzyskaną wartość przez 9. W ten sposób wyznaczyliśmy 1 punkt. Kolejny punkt będzie wyznaczony kolejnego dnia w taki sposób, że ostatnia średnia( najstarsza) z 9 dni zostanie pominięta w obliczeniach na korzyść najnowszej średniej. Obliczenia zostaną wykonane na nowo uwzględniając nowe wartości. W ten sposób mamy nowy punkt średniej. Kolejne punkty SMA będą pojawiały się codziennie poprzez usuwanie najstarszej wartości z 9 dni a dodawanie najmłodszej wartości i dzielenie tej sumy przez 9. Ta metoda obliczeń zapewnia, że ​​tylko rozliczane są bieżące informacje.

Dzień 1 – ceny średnie z poprzednich 9 dni: 8, 10, 6, 9, 7, 11, 12, 5, 9 suma : 8+10+6+9+7+11+12+5+9=77/9=8,555

Dzień 2 – ceny z poprzednich 9 dni: 8, 10, 6, 9, 7, 11, 12, 5, 9, 4 średnia dniowa 8 zostaje  wymazana dla nowych obliczeń jako najstarsza. Najnowszą daną jest cyfra 4 i ona będzie wzięta pod uwagę w nowych obliczeniach, suma : 10+6+9+7+11+12+5+9+4 = 73/9=8.1111                                                                                                                                                                                                                      

Jak widzimy średnie za 2 kolejne dni to 8,555 oraz 8,1111. Kolejne punkty średniej SMA będą powstawały w analogiczny sposób. Punkty średniej możemy  łączyć w celu uzyskania średniej ruchomej lini dzięki czemu mamy możliwość śledzenia tendencji rynkowej. Warto zwrócić uwagę iż SMA jest wskaźnikiem działającym z opóźnieniem im większą liczbę dni weźmiemy pod uwagę tym wolniejszą dostaniemy odpowiedź o panującej tendencji na rynku.

II. WYKŁADNICZA ŚREDNIA RUCHOMA

 Wykładnicza średnia ruchoma w skrócie (EMA) skrót od Weighted Moving Average. Powstała w odpowiedzi na zarzuty części środowiska analitycznego odnośnie SMA. Część osób twierdziło, że skuteczność SMA jest ograniczona ponieważ każdy punkt brany przy obliczaniu danej średniej ma taką samą wagę czyli takie samo znaczenie niezależnie od miejsca w którym występuje w ciągu liczb. Uznano, ze dane starsze nie powinny mieć takiego samego znaczenia jak dane najnowsze. W rezultacie analitycy zaczęli nadawać wagi poszczególnym danym w serii i tak najstarsze dane mają w EMA najmniejszą wagę, waga danych rośnie w miarę przesuwania się w czasie do okresu teraźniejszego. Dzięki nadaniu wag poszczególnym danym przy tworzeniu średniej EMA reaguje szybciej na zmiany cenowe niż SMA.  Obliczanie średnich EMA nie należy do najprostszych zadań i nie będę skupiał się na tym w tym poradniku. Warto powiedzieć że większość narzędzi do analizy technicznej oblicza nasze wartości EMA automatycznie.

 Nie ma jednoznacznie określonych  strategi wykorzystywania średnich do określania cen zakupu czy też sprzedaży danego waloru. W zasadzie mamy nieskończoną liczbę możliwości rysowania średnich – możemy wybierać dowolnie średnie, dowolnie okresy , dowolnie wagi . Aby sprawnie wykorzystywać średnie trzeba w pierwszej kolejności opanować podstawy analizy technicznej takie jak rysowanie linii trendu, Teoria Dowa, znajdowanie wsparć i oporów,  wyszukiwanie formacji kontynuacji czy też formacji odwrócenia. Tak naprawdę do praktyka i eksperymenty, sukcesy i porażki uczą nas jak wykorzystywać dostępne narzędzia. Do najpopularniejszych techniki czy też strategi wykorzystywanych w celu określenia kierunku cen należą:

1. Średnia EMA przecina wykres cenowy dając sygnał wejścia w rynek,
2. 2 lub 3 średnie( dla przykładu 9,20,40 dniowa)  przecinające się nawzajem,
3. Stosowanie średnich do day tradingu,
4. Stosowanie liczb fibonacciego w określaniu dni średnich ( 3,5,8, 13,21,34, itd)
5. Uznawanie długoterminowych średnich takich jak 200, 300 dni jako znaczące
6. Wykorzystywanie średnich do określania wsparć i oporów

Powyżej to tylko podstawowe możliwości wykorzystania średnich. Profesjonalnie traderzy tworzą swoje systemy bazujące na wielu składnikach analizy technicznej.

OSCYLATORY 

 To narzędzia analizy technicznej stworzone zwykle w oparciu o różnego rodzaje średnie. Zwykle oscylatory powstają przy użyciu komputera i są dodawane do wykresu w pół-automatyczny sposób. Oscylatory mają za zadnie wskazać nam potencjalne możliwości na wykonanie transakcji poprzez sygnały kupna kiedy rynek jest wyczerpany jak i sygnały sprzedaży gdy rynek jest wykupiony.. Oscylatory są narzędziami, które pomagają zidentyfikować dominujący na rynku trend. Oscylatory mierzą tempo zmian oraz szybkość ruchów w stosunku do bieżącego poziomu cen. Najpopularniejsze oscylatory to:

1 MACD ( MOVING AVERAGE CONVERGENCE DIVERGENCE)

 W najprostszym polskim tłumaczeniu wskaźnik ten to wskaźnik zbieżności i rozbieżności średnich ruchomych. Oscylator ten opiera się na wykorzystaniu średnich kroczących zwykle 9,12,26 dniowych. Służy on do pomiaru przyśpieszenia, spowolnienia jak i szybkości trendu. We wskaźniku tym wykorzystujemy dwie linie: linię szybką MACD oraz linię wolną sygnału. Linia MACD to różnica pomiędzy dwiema średnimi EMA przeważnie 12 i 26 dniowymi. To linia tzw szybka, która pokazuje stosunkowo szybko zmianę ceny. Linia sygnału powstaje z kolei z wyznaczenia najczęściej 9 dniowej EMA linii MACD, która reaguje znacznie wolniej na ruchy cenowe. Przecięcia obu linii często okazują się sygnałami zmiany trendu a więc potencjalnym punktem zawarcia transakcji. Przecięcie się obu linii może wskazywać niejako zmianę sił na rynku pomiędzy kupującymi i sprzedającymi.  

 Zasada działania jest taka, ze jeżeli linia MACD przecina od dołu linię sygnału należy kupować dany walor natomiast jeżeli przecina od góry linie sygnału należy sprzedawać dany walory. Możemy pokusić się o dokładniejszą analizę MACD wykorzystując do tego tzw. MACD-histogram. Powstaje on przez odjęcie od linii MACD linii sygnału. Jeżeli szybka linia MACD znajduje się powyżej linii wolnej histogram ma wartość dodatnią i odwrotnie jeśli znajduje się poniżej tej linii. Jeżeli histogram rośnie zgodnie z kierunkiem cen , to mamy potwierdzenie istniejącego trendu. jeżeli nie to możemy mieć do czynienia z fałszywym trendem i wkrótce nastąpi jego odwrót. Warto przeprowadzać transakcje zgodne z histogramem. Najlepszym punktem wejścia w transakcję są okolice przecięcia poziomu zerowego. Dzięki dobrej analizie histogramu możemy często szybciej odszukać sygnał transakcyjny.

2. RSI ( RELATIVE STRENGHT INDEX)

 Kolejny wskaźnik i narzędzie analizy technicznej. Jest to wskaźnik siły względnej – momentum, który porównuje wielkość ostatnich zysków do ostatnich strat w celu określenia, kiedy badany instrument jest w strefie wykupienia lub wyprzedania. Do wyznaczania RSI wykorzystujemy kursy zamknięcia danego okresu jako najważniejsze z cen, ponieważ od niej zależą rozliczenia rachunków inwestycyjnych. RSI informuje nas, czy kupujący, czy sprzedający byli silniejsi w chwili zamknięcia giełdy. Klasyczny oscylator  RSI umieszczony jest na pionowej skali od 0 do 100. Na skali umieszczone są dwie linie poziomie na wysokości 70 i 30. Obszar powyżej linii 70 uznawany jest za poziom wykupienia rynku, a poniżej linii 30 za poziom wyprzedania rynku. Kiedy RSI przebija od dołu linię 70, pokazuje nam, że kupujący są silni, ale rynek jest wykupiony (popyt słabnie) i wchodzi w sferę sprzedaży. Kiedy RSI spada poniżej linii 30, pokazuje nam, że sprzedający są silni, ale rynek jest wyprzedany (podaż słabnie) i wchodzi w sferę kupna. Aby skutecznie stosować wskaźnik RSI warto się zaznajomić z pojęciem dywergencja.

 Dywergencja to nic innego jak rozbieżność w zachowaniu cen i oscylatora w momencie gdy oscylator przybiera swoje skrajne wartości. Możemy mówić o dywergencji negatywnej możemy mówić kiedy istnieje możliwość końca wzrostów. Tego typu dywergencje zauważamy kiedy impet przestaje potwierdzać nowe maksima cenowe – kurs wyznacza nowy szczyt, a oscylator nie wspina się już do poprzednich poziomów. O dywergencji pozytywnej mówi kiedy istnieje możliwość końca spadków. Tego typu dywergencje zauważamy kiedy impet przestaje potwierdzać nowe minima cenowe – kurs wyznacza nowe minimum, a oscylator nie osiąga poprzednich dolnych  poziomów. Na rysunku poniżej przedstawiony został oscylator RSI wraz z dywergencją negatywną.

 Powyżej zostały przedstawione najważniejsze wskaźniki analizy technicznej. Oczywiście jest ich cała masa i dobór odpowiednich narzędzi zależy od indywidualnych dyspozycji. Nie jest wskazane stosowanie zbyt wielu wskaźników jednocześnie gdyż mogą one często dawać sprzeczne informacje czym wprowadzają tradera w błąd. Po opanowaniu zasady działania powyższych wskaźników w celu uzupełnienia wiedzy zalecam zapoznanie się na własną rękę z takimi wskaźnikami jak: STOCHASTIC( STOCH), COMODITY CHANEL INDEX(CCI), DIRECTIONAL MOVEMENT INDEX (DMI)